اسلام آباد – 29 جنوري (اي پي پي) وزيراعظم عمران خان چيو آهي ته پاڪستان ۽ چين جي وچ ۾ 70 سالا قديم دوستاڻا ويجها لاڳاپا آهن، ايندڙ هفتي چين جي دوري جو منتظر آهيان، چين جي تجربن مان فائدو کڻي رهيا آهيون، وڌيڪ سکڻ جا خواهشمند آهيون، وقت سان گڏ پاڪستان ۽ چين جي دوستي وڌيڪ مضبوط ٿيندي، عالمي برادري جيڪڏهن افعانستان جي عوام کي مشڪل جي هن گهڙيءَ ۾ ڇڏي ڏنو ته ??تي بدترين انساني بحران جنم وٺندو، اويغور جي معاملي تي تنقيد ۽ ڪشمير تي ڄاڻي واڻي خاموشي اختي??ر ڪرڻ اولهه جو ٻٽو معيار آهي. چيني ميڊيا کي انٽرويو ۾ وزيراعظم عمران خان چيو ته ??ئون پنهنجي وفد سان گڏ ايندڙ هفتي جي پڄاڻي تي چين جي دوري جو منتظر آهيان، چين وڃڻ سدائين خوشي جوڳو رهيو آهي، اسان جا 70 سالا قديم لاڳاپا آهن، پاڪستان جي عوام ۽ چين جي عوام جي وچ ۾ گهرا لاڳاپا آهن، ان لاءِ چين وڃڻ سدائين خوشي جو سبب آهي ۽ آئون چين جي دوري جو منتظر آهيان. وزيراعظم چيو ته ٻنهي ملڪن جا لاڳاپا وقت گذرڻ سان گڏ مضبوط تر ٿيا آهن، ان جو بنيادي سبب پاڪستان ۾ موجود اهو احساس آهي ته چين سدائين ضرورت جي وقت ۾ اسان سان گڏ بيٺل رهيو آهي، پاڪستان جڏهن به ڪنهن مشڪل دور مان گذريو چين سدائين اسان سان گڏ بيٺل رهيو ۽ پاڪستان به چين سان گڏ بيٺل رهيو آهي ۽ اسان پاڙيسري آهيون. وزيراعظم چيو ته ??ئون اسڪول ۾ پڙهندو هئس جڏهن قراقرم هاءِ تعمير ڪئي پئي وئي، اها شاهراهه چين جي حڪومت ۽ پاڪ فوج جي گڏيل تعاون سان تعمير ٿي، اهو هڪ تمام مشڪل منصوبو هو ڇو ته ??ستو تمام گهڻو ڏکيو هو. ڊگهو جابلو سلسلو هو ۽ مون کي ياد آهي ته ڪيترائي چيني ڪارڪن شاهراهه قراقرم جي تعمير دوران فوت به ٿيا، ان لاءِ اهي لاڳاپا تمام گهرا آهن ۽ وقت گذرڻ سان گڏ اهي وڌيڪ مضبوط ٿيا آهن ۽ سي پيڪ به ٻنهي ملڪن کي وڌيڪ ويجهو ڪري ڇڏيو آهي. هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته هي پهريان اولمپڪس آهن نه رڳو سرمائي پر ڪي به جيڪي آئون سڌوسنئون ڏسندس، مون کي ان جو شدت سان انتظار آهي ۽ توهان ڄاڻو ٿا ته ??ئون هڪ رانديگر رهيو آهيان، پنهنجي زندگي جا اٽڪل 20 سالن آئون هڪ عالمي رانديگر رهيو آهيان، چين جا ماڻهو ڪرڪيٽ نه ٿا کيڏن، مون کي اميد آهي ته ??يئن جيئن اسان جا لاڳاپا وڌيڪ مضبوط ٿيندا، اسان چين جي ماڻهن کي ڪرڪيٽ کيڏڻ به سيکاري ڇڏينداسين ته ??يئن چين به ڪرڪيٽ کيڏندڙ زبردست ٽيم بڻجي وڃي، آئون ان جو منتظر آهيان ڇو ته ??طور رانديگر ٻنهي ملڪن جا ويجها لاڳاپا گڏيل لاڳاپن سان گڏوگڏ منهنجي لاءِ انهن راندين کي ڏسڻ تمام گهڻي دلچسپي جو سبب آهي ڇو ته ??ڏهن کان سياست ۾ آيو آهيان آئون راندين جا ڪي به مقابلا ڏسڻ کان محروم رهيو آهيان. وزيراعظم چيو ته ??المي وبا سان باقي سمورين شين کان کانسواءِ سڄي دنيا ۾ راندين جا مقابلا تمام وڌيڪ متاثر ٿيا آهن، ان ڏس ۾ چين ۾ سرمائي اولمپڪس منعقد ڪرڻ ساراهه جوڳا آهن. وزيراعظم چيو ته چين جي حوال?? سان سڀ کان متاثر ڪندڙ شيءَ جنهن کي هاڻي سڄي دنيا تسليم ڪري ٿي اها چين جو گذريل 35 – 40 سالن دوران 70 ڪروڙ ماڻهن کي غربت مان ڪڍڻ آهي، انساني تاريخ ۾ ان کان اڳ ائين ڪڏهن ناهي ٿيو اها ئي شيءَ سڄي دنيا کي چين جي حوال?? سان سڀ کان وڌيڪ متاثر ڪري ٿي، ڀلي انهن جا چين سان سٺا لاڳاپا هجن يا اهي ٻئي طرف هجن يعني چين جي مخالفت ڪندا هجن جڏهن ته ??ڀني کي تسليم ڪرڻو پوي ٿو ته ??نساني تاريخ ۾ ان کان اڳ ائين ڪڏهن ناهي ٿيو. هن چيو ته ??يڪا شيءَ مون کي چين بابت سڀ کان وڌيڪ متاثر ڪري ٿي اها اها ئي حقيقت آهي، ڇو ته منهنجو به بنيادي مقصد اهو ئي آهي ته پاڪستان ۾ ڪهڙي طريق?? سان ماڻهن کي غربت مان ڪڍڻو آهي، توهان ڄاڻو ٿا ته ??ڏهن آئون چين ويس ته مون خاص طور تي انهن قدمن بابت ڄاڻڻ چاهيو جيڪي غربت جي خاتمي لاءِ اتي کنيا ويا، اهو ئي سبب آهي جو آئون سمجهان ٿو ته چين جي ترقياتي ماڊل جي اسان هتي پاڪستان ۾ پوئيواري ڪرڻ چاهيون ٿا ڇو ته ??ن ماڊل جي ذريعي چين سڀني کي واڌاري ۾ حصيدار بڻايو جڏهن چين ۾ واڌورو ٿيو ته چين سان گڏ سڄي آبادي ترقي ڪئي، اهو ائين نه هو جيڪو بدقسمتي آهي جيئن ته ??اقي دنيا ۾ امير امير تر ٿيندا وڃن ٿا ۽ غريب غريب تر، امير ۽ غريب جي وچ ۾ خال وڌندو وڃي ٿو. هن چيو ته ??قيقت ۾ اسان عالمي وبا دوران ڏٺو ته ??ريب ماڻهو غريب تر ٿيو جڏهن ته ??مير ترين ماڻهو وڌيڪ امير ٿي ويا، چين انهن سمورن ملڪن جي لاءِ هڪ ماڊل آهي جيڪي سمورن ماڻهن جي ترقي چاهين ٿا. وزيراعظم چيو ته ??صل ۾ سي پيڪ جي پهرين مرحلي ۾ رابطا وڌائڻ ۽ توانا??ي جي پيداوار تي ڌيان ڏنو ويو هاڻي سي پيڪ اڳئين مرحلي ۾ داخل ٿي ويو آهي جتي صنعتن کي نئين جاين تي منتقل ڪيو پيو وڃي، اسان پنهنجي خصوصي صنعتي زونز کي ترقي ڏيڻ چاهيون ٿا پوءِ خاص طور تي اسان پنهنجي زرعي شعبي جي پيداوار ۾ اضافي جي لاءِ مدد چاهيون ٿا ڇو ته چين ۾ زرعي ۽ لائيو اسٽاڪ جي شعبن ۾ پيداوار جي شرح پاڪستان جي مقابلي ۾ وڌيڪ آهي، اسان کي ان سلسلي ۾ به مدد گهربل آهي، ان کانسواءِ چين خشڪ سالي کان محفوظ ڪپهه جا ڪيترائي قسم تي??ر ڪيا آهن، پاڪستان ۾ اسان وٽ اهڙي تمام گهڻي زمين آهي جتي ڪپهه جا اهي قسم پوکي سگهجن ٿا، ان حوال?? سان اسان چين کان مدد وٺنداسين، ان کانسواءِ ٽيڪنالاجي ۽ انفارميشن ٽيڪنالاجي جو شعبو به آهي ۽ ٽيڪنالاجي جي شعبي ۾ انقلاب دنيا جو مستقبل آهي، چين ان ڏس ۾ تمام گهڻي ترقي ڪئي آهي ۽ ان شعبي ۾ به اسان چين کان مدد چاهينداسين. سنڪيانگ ۾ اويغور سان سلوڪ جي حوال?? سان سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته ??ويغور سان ٿيندڙ سلوڪ جي حوال?? سان اولهه ۾ تمام گهڻي تنقيد ٿي رهي آهي، اسان چين ۾ پنهنجي سفير معين الحق کي اتي موڪليو ۽ هن رپورٽ ڏني آهي ته ??ميني حقيقتون بلڪل مختلف آهن، پاڪستان ۾ اسان جي لاءِ اهو تمام گهڻو مشڪل آهي ته هڪ طرف اهي اويغور جي ڳالهه ڪن ٿا پر اولهه ۾ اهي ڪشمير بابت وڌيڪ ڳالهه نه ٿا ڪن ڇو ته ڪشمير ۾ ڀارت پاران انساني حقن جي بدترين پائمالي ڪئي وئي آهي ۽ هڪ طريق?? سان اولهه ڪشمير تي ڄاڻي واڻي خاموشي اختي??ر ڪئي آهي جتي اٽڪل 90 لک ماڻهو مشڪل ترين حالتن ۾ 8 لک ڀارتي فوج جي موجودگي ۾ هڪ کليل جيل ۾ رهي رهيا آهن، اولهه جو ٻٽو معيار آهي ۽ اسان جي لاءِ اها هڪ مشڪل صورتحال آهي. افغانستان جي صورتحال بابت سوال جي جواب ۾ وزيراعظم چيو ته ??فغانستان 40 سالن کان مشڪل صورتحال ۾ رهيو آهي، ان جو سبب اهو آهي ته 40 سالن تائين ٻاهرئين طاقتن افغانستان کي ميدان جنگ بڻائي رکيو ته 40 سالن تائين افغانستان جي ماڻهن مشڪلاتون برداشت ڪيون ۽ هاڻي 40 سالن کانپوءِ افغانستان ۾ امن قائم ٿيڻ جو موقعو هٿ آيو آهي، هن وقت افغانستان ۾ ڪا جنگ نه ٿي رهي آهي ۽ چار ڏهاڪن کانپوءِ ائين ٿي رهيو آهي، انهن حالتن ۾ عالمي برادري کي اهو سمجهڻ گهرجي ته ??ن ماڻهن 40 سالن تائين مشڪلاتون برداشت ڪيون آهن ۽ هاڻي جڏهن پرڏيهي فوجيون افغانستان مان هليون ويون آهن، اهي ان جي نتيجن کان هٽي ڪري افغانستان کي ائين ڇڏي نه ٿا سگهن ته ??فغانستان جا ماڻهو اهڙين حالتن ۾ ڪيئن گذارو ڪندا ڇو ته ??ڏهن 1989ع ۾ سوويت فوجون افغانستان کي خدا حافظ چئي ويون ۽ ٻين به اهو ئي ڪيو جنهن کانپوءِ افغانستان ۾ گهرو ويڙهه شروع ٿي و??ي جنهن ۾ 2 لک افغاني مارجي ويا ۽ ملڪ ۾ هڪ اضطرابي ڪيفيت هئي ۽ ان افراتفري ۾ طالبان جنم ورتو ۽ هاڻي 20 سالن کانپوءِ جيڪڏهن هڪ ڀيرو ٻيهر سڀ افعانستان کي ڇڏي ڏين ٿا ته ??فغانستان جي چ??ر ڪروڙ عوام کي بدترين انساني بحران کي منهن ڏيڻو پوندو ۽ ان کان وڌيڪ اهو ته ??يڪڏهن افغانستان ۾ بحران پيدا ٿئي ٿو ته ممڪن آهي ته ??هي ئي حالتون پيدا ٿي وڃن جيڪي 20 سال اڳ پيدا ٿيون هيون، جڏهن آمريڪي فوجي افغانستان ۾ داخل ٿيا هئا، جيڪڏهن بحران پيدا ٿئي ٿو ته ??نهي صورتحال کي منهن ڏيڻو پئجي سگهي ٿو ان لاءِ عالمي برادري کي رڳو اتي چ??ر ڪروڙ انسانن بابت سوچڻ گهرجي، ڀلي انهن کي طالبان حڪومت پسند آهي يا نه، ان ڳالهه جي ثانوي اهميت هجڻ گهرجي، افغانستان جي عوام جي ڀلائي پهرين ترجيح هجڻ گهرجي، انهن کي هن وقت بدترين انساني بحران درپيش آهي ۽ انهن کي جيترو جلد ممڪن ٿي سگهي امداد جي ضرورت آهي. وزيراعظم چين جي عوام کي نئين قمر?? سال ۾ مبارڪباد ڏيندي چيو ته منهنجي اميد آهي ته چين سان اسان جا لاڳاپا اهڙا هجن جيڪي ٻنهي ملڪن جي لاءِ گڏيل طور تي فائديمند هجن، اسان پاڪستان ۾ معيشت کي بهتر بڻائڻ ۽ ماڻهن جي ڀلائ?? سان گڏوگڏ انهن کي غربت مان ڪڍڻ جي لاءِ ڪوششون ڪري رهيا آهن، اسان اڳ ۾ ئي چين جي تجربن مان فائدو کڻي رهيا آهيون هڪ شيءَ جنهن جو آئون ذڪر ڪرڻ وسري ويس اها اها آهي ته ??سان چين کان سکڻ چاهيون ٿا ته ??نهن وڏا وڏا شهر ڪيئن تعمير ڪيا آهن، چين ۾ تمام وڏا وڏا شهر آهن ۽ جهڙي طرح انهن وڏن شهرن جا مسئلا حل ڪيا آهن، منهنجي مراد فضائي آلودگي ۽ ڪچري وغيره کي منهن ڏيڻ بابت آهي، ان حوال?? سان اسان انهن کان سکڻ چاهيون ٿا هڪ وڏي شهر ۾ انهن شين جا انتظام ڪرڻ هڪ سائنس آهي، بدقسمت?? سان اسان جا شهر وڏي تيز?? سان پکڙجي رهيا آهن، پاڪستان ۾ شهرن جي ڦهلاءُ جو رجحان سڀ کان وڌيڪ آهي، اسان چين کان اهو به ڄاڻڻ چاهينداسين ته ??هري ترقي جي حوال?? سان انهن ڪهڙا قدم کنيا آهن. هڪ سوال جي جواب ۾ وزيراعظم عمران خان چيو ته گلگت بلتستان ۽ خيبرپختونخواهه ۾ اسڪيئنگ جي لاءِ موزون علائقا آهن، پاڪستان ۾ ان راند تي ڌيان نه ڏنو ويو، گلگت بلتستان ۽ خيبرپختونخواهه ۾ اسڪيئنگ جي راند تي ڌيان ڏئي رهيا آهيون، چين سان گڏجي اسڪيئنگ جي راند تي ڌيان ڏئي سگهجي ٿو.
.jpg)
