اسلام آباد – 15 جنوري (اي پي پي) صدر ڊاڪٽر عارف علوي چيو آه?? ته پاڪستان ۽ چين جا لا??اپا تاريخي ۽ مثالي آه?? جيڪي هر مشڪل وقت ۾ آزمايل ۽ ڪيترن ئي ڏهاڪن تي ٻڌل آه??، ٻئي مل?? مسلسل دنيا ۾ امن جي ڳالهه ڪري رهيا آه??، دنيا کي ڪيترائي چئلينجز درپيش آه?? انهن مان ڪشمير تي ڀارت جو غيرقانوني قبضو به هڪ چئلينج آه??، عالمي لا??اپن جو بنياد بالادستي بدران اصولن تي هجڻ گهرجي، پاڪستان چين جي مختلف شعبن ۾ ترقي جي تجربن مان فائدو کڻي رهيو آه??، افغانستان ۾ امن ۽ استحڪام جي لاءِ ٻئي مل?? ڪوشش ڪري رهيا آه??، گوادر بندرگاهه سان چين جي اولهندي علائقن کي تمام گهڻو فائدو ٿيندو، سائبر سيڪيورٽي ۽ انساني وسيلن کي ترقي ڏيڻ جي ضرورت آه??. چيني ميڊيا کي ڏنل انٽرويو ۾ هن چيو ته پاڪستان ۽ چين جي وچ ۾ بهترين لا??اپا آه?? جيڪي هر موسم جي تزويراتي تعاون تي ٻڌل حصيداري تي ٻڌل آه??. ٻنهي مل??ن جي دوستي جي هڪ ڊگهي تاريخ آه?? ۽ ٻئي انهن لا??اپن ۾ مسلسل بهتري آڻي رهيا آه?? جيڪي 50ع جي ڏهاڪي کان شروع ٿيا هئا ۽ 60ع جي ڏهاڪي ۾ زبردست ترقي ڪندا هئا. هن چيو ته چين جو دنيا سان رابطو پاڪستان ذريعي قائم ٿيو. هڪ سوال جي جواب ۾ صدر چيو ته نئون عالمي نظام اڀري رهيو آه??. مختلف معاملن تي پاڪستان ۽ چين جي سوچ هڪ جهڙي آه??. صدر زور ڏنو ته ڪا به عالمي تبديلي بالادستي بدران اصولن تي ٻڌل هجڻ گهرجي. آئرن برادرز جي وچ ۾ لا??اپن جي ڊگهي تاريخ جو ذڪر ڪندي صدر چيو ته ٻئي مل?? ون ب??لٽ اينڊ ون روڊ ۽ پاڪ چين اقتصادي لنگهه منصوبي ۾ مختلف شعبن ۾ تعاون ڪري رهيا آه??. هن چيو ته ٻنهي مل??ن جي قيادت تاريخي لا??اپن ۾ مسلسل بهتري آڻي رهي آه??. صدر چيو ته اهي لا??اپا عوام سان عوام جي رابطي تي ٻڌل آه??. صدر علوي چيو ته ٻنهي مل??ن کي آزمائش جي گهڙين کي منهن ڏيڻو پيو. دنيا کي مختلف چئلينجز درپيش آه?? ۽ ڀارت جي ڪشمير تي غيرقانوني قبضي جهڙا مسئلا درپيش آه??. هن چيو ته پاڪستان ۽ چين مسلسل دنيا ۾ امن جي ڳالهه ڪري رهيا آه?? ۽ پائيدار امن تي زور ڏئي رهيا آه??. افغانستان ۾ امن ۽ استحڪام جي لاءِ ٻنهي مل??ن جي وچ ۾ گذريل 70 سالن جا لا??اپا دنيا جي لاءِ هڪ سٺو مثال آه?? ته ڪيئن مل?? دوستاڻن ۽ اصولن ۽ گڏيل افهام تفهيم جي بنياد تي لا??اپا قائم ڪري سگهن ٿا. سي پيڪ بابت صدر چيو ته اها تعاون جي منفرد شڪل آه??، سي پيڪ جا مڪمل ٿيندڙ منصوبا اٽڪل 28 بلين ڊالر جا هئا جڏهن ته وڌيڪ 24 بلين ڊالر جا منصوبا پڄاڻي هيٺ آه??. هن چيو ته منهنجي خيال ۾ سي پيڪ جا پاڪستان جي معيشت تي زبرسدست اثر پوندا. سي پيڪ جي خلاف ڀارت پاران شروع ڪيل پروپئگنڊه کي رد ڪندي هن چيو ته چين ۽ پاڪستان جي وچ ۾ وسيع تعاون جاري آه??. هن چيو ته ان سيڙپڪاري تي تمام گهٽ مارڪ اپ استحصال بدران گڏيل تعاون جي عڪاسي ڪري ٿو جهڙوڪ منصوبي جي مخالفت ڪندڙن پاران اڳڪٿي ڪئي وئي آه??. صدر چيو ته سي پيڪ تحت شروعاتي منصوبا توانائي تي ٻڌل هئا ڇو ته پاڪستان کي توانائي جي سخت کوٽ درپيش هئي، بعد ۾ ٻئي مرحلي ۾ خوراڪ، صحت، زراعت ۽ غربت جي خاتمي ۾ تعاون جا وڏا شعبا آه??. صدر ان ڳالهه کي ورجايو ته انهن گهڻ رخن منصوبن جي ذريعي پاڪستان ۾ ماڻهن کي روزگار جا وڌيڪ موقعا ملندا ۽ اهي غربت کان ٻاهر ايندا. هن چيو ته صحت ۽ تعليم جي بنيادي ڍانچي کي مضبوط بڻائي غربت جو خاتمو ڪري سگهجي ٿو جنهن تي پاڪستان احساس پروگرام جهڙن مختلف قدمن ذريعي پورو ڌيان ڏئي رهيو آه??. هڪ سوال جي جواب ۾ هن چيو ته چين ٻُڙي ڪوويڊ پاليسي اختيار ڪئي هئي پر پاڪستان ان کي بلڪل مختلف انداز ۾ سنڀاليو، پاڪستان ۾ حڪومت جزوي لا?? ڊائون جي چونڊ ڪئي ڇو ته ان جي معيشت مڪمل لا?? ڊائون جو بار برداشت نه ڪري سگهي ها. هن چيو ته جون ۽ جولاءِ جي مهينن ۾ پاڪستان ۾ سڀ کان وڌيڪ 6800 ڪوويڊ ڪيسز هئا. گوادر بندرگاهه جي اهميت کي اجاگر ڪندي صدر چيو ته تيزي سان اڳڀرائي ٿي رهي آه??، اها نار خطي جي ويجهو موجود سڀ کان وڏي بندرگاهه ۽ اونهي سمنڊ جي هڪ وڏي بندرگاهه آه??. صدر چيو ته اها چين جي اولهندي علائقن کي پاڻ ۾ ڳنڍيندي جيڪو ان جي لاءِ وڏو ڪارائتو ثابت ٿيندو. هن چيو ته گوادر بندرگاهه ماهيگيري سميت ٻين رخن سان ب?? اهم آه??. صدر ٻنهي مل??ن جي حڪومتن تي زور ڏنو ته اهي چين کان گوادر ۽ گوادر کان چين تائين سامان جي چرپر کي يقيني بڻائڻ جي لاءِ وڌيڪ ڪوشش ڪن. هن چيو ته گوادر افعانستان ۽ وچ ايشيائي جمهوريه جي لاءِ مختصر ترين رستو هوندو. هن چيو ته جيترا وڌيڪ رابطا قائم ٿيندا ايتري ئي وڌيڪ ترقي خطي ۽ ان کان ٻاهر جي دنيا تائين ٿيندي. هن ان اعتماد جو اظهار ڪيو ته گوادر بندرگاهه پوري خطي ۾ امن ۽ ترقي کي يقيني بڻائيندي.
.jpg)
.jpg)